Ahmet Turan Alkan.net Gayriresmi Ahmet Turan Alkan Sitesi

Britannica'nın tarifi aynen şöyle: "Sayı, ölçü veya ağırlıklarına göre belirlenebilen mislî eşyanın, devletin müsaade ve kontrolü altında ve özel hukuk kuralları çerçevesinde alınıp satıldığı, ticarete mahsus yer". Mislî'den kasıt "fiyatta büyük bir fark olmadan benzeri bulunabilen" demek.

Yani rekabete açık, emtia cinsinden değerlerin alınıp satıldığı yer anlamına geliyor borsa. Türkiye, borsa fikrine tamamen yabancı değil; 1873'te "Dersaadet Tahvilat Borsası" kurulmuş; daha evvel aynı fonksiyonu Loncalar kısmen yerine getiriyor fakat İMKB adıyla tanınan borsanın Türkiye'nin tansiyonunu tayin eden merci haline gelmesi o kadar uzaklara gitmiyor; topu topu on yıllık bir hadise.

Sadede gelelim; Türkiye'de ne akl-ı selim, ne kamuoyu, ne de fıkhî tabirle "icmâ-yı ümmet" dediğimiz kıstaslar şu İMKB kadar müessiriyet ve itibar kazanamadı. Bir bakanın, bir başbakanın öfke veya psikolojik panik halinde söylediği sözler, şu bizim meşhur borsanın anında tepki vermesine yol açabiliyor; tamamen aynı konuda yazılmış kitapların, ilmî izahların ve hatta kamuoyu baskısının borsada beş paralık "in'ikas" uyandırmayışını neyle izah edeceğiz? Bu haliyle İMKB, kanser veya verem gibi derin illetlerden ziyade basit yürek çarpıntılarına karşı hassas bir sismografa benzetilebilir. İMKB, sadece belli sayıdaki siyasi ve iktisadi aktörün moral vaziyetine endeksli haliyle bizim için lüks kalıyor; meselâ bir dekanın Kur'an dersinde piyanoyla millî marş öğretmeye kalkışması veya yargı erkini temsil eden bir yüksek bürokratın yasama niteliğinde beyanatlar vermesi veya bir bakanın Cumhurbaşkanı'na anayasa fırlatması veya devletin kendi hapishanelerine Estergon Kal'ası'na girer gibi nice zayiat uğruna duhûle kalkışması İMKB endekslerinin duyarlık alanına girmiyor. Bir milletvekilinin cumhurbaşkanlığına adaylığını koyan bir başka milletvekilini dövmeye kalkışması, bir bakanlıkta çalışan yüksek bürokratların yolsuzluk ithamı sebebiyle neredeyse kaafile halinde hakim karşısına çıkarılması, polisin görevli olduğu mahallerde jandarmanın operasyonlar sürdürmesi, askeri mahkemelerin düşünce suçlarını yargılaması hatta pek belirgin bir iktisadi anlam taşıması gereken bürokrat-siyasetçi-işadamı işbirliği ile bazı bankaların güpegündüz soyulması bile İMKB'nin kılını kıpırdatmıyor ama yabancı sermayedarları ürkütebilecek en küçük bir kıpırtı, İMKB endekslerinde vahşi sıçrayışlarla yankılanıyor ve her endeks kıpırtısı, toplumun tamamına yönelik bir zarar olarak hesaba geçiyor.

Bizim başka borsalarımız da olmalıydı ve İMKB endeksleri, bu borsaların endeksleriyle paralel işleyebilmeliydi: Mesela hükümetin güvenilirliğini ve meşruiyetini saat başı yansıtan bir "Siyasi Doğrular Borsası", meselâ milletin genel kanaatlerini günü gününe muktedirlerin burnuna dayayan bir "Toplumsal Değerler Borsası", meselâ kimsenin yaptığını kâr bırakmamak esasına dayalı bir "Milletlerarası Ahlâk Borsası" vesaire.

Birlikte yaşamak için son derece gerekli esasların tahtaya yazıldığı bir borsamız yok. Toplumsal dirlik ve düzenliğimizi ihlâl eden hadiseleri, şahısları, yanlışları ve doğruları anında değerlendirecek bir ödül-ceza mekanizmasından mahrumuz. Beş senede bir tekrarlanan seçimlerde alınan vekalet, beş yıl boyunca işlenen şenaat ve ahmaklıkların yükünü ölçmek ve tartmak hassasiyetinden uzak. 70 milyon kişilik bir topluluğun kanaatleri, İMKB endekslerini kımıldatan duyargalar kadar kıymet-i harbiye ifade edemiyor.

Liberal Demokrat Parti'nin "yayınlanmış en iyi yalaka haber ve yorum" konusunda açtığı yarışmayı, bir anlamda "kendi borsanı kendin inşa et" teşebbüsünün ilk adımı olarak görüyor ve destekliyorum; biz önemini fark edinceye kadar hiç kimse bizim değer yargılarımıza kıymet-i harbiye atfetmeyecektir. Bir topluluğun millet haline gelmesi, şarkıyla, marşla, nutukla değil ancak kendi değerlerinin borsasını inşasıyla mümkün olur.

Bu teşebbüs LDP'nin medyada sütun bulma gayretleri çerçevesinde değerlendirilemeyecek kadar önemli göründü bana: Okuyucularımdan bu "en iyi yalaka haber" yarışmasına katılmalarını rica ediyor ([email protected]) ve neticeyi merakla bekliyorum; bakarsınız neticede bu toplum kendi borsasını inşa etmenin yolunu öğreniverir.