Ahmet Turan Alkan.net Gayriresmi Ahmet Turan Alkan Sitesi

Belki en mühim meselemiz şahsiyet buhranı; "ne zaman yoktu ki?" diyeceksiniz; her zaman vardı ve olacaktır lâkin bugün öyle bir demdeyiz ki, buhranın varlığını fark etmek bile bir farklılık alâmeti olmuştur. Varlığı fark edilmeyen hastalık, aslında yoktur; teşhis edilemeyen hastalığın ise tedavisi olmaz. Şimdiki zamanı, diğerlerinden ayıran fark burada.

Şahsiyet, kişinin Rabbiyle, inancıyla (veya inançsızlığıyla), etrafındakilerle, tabiatla, kendisiyle ve hakikatle barışıklığı. Evvela bu gibi şeylerin varlığını fark etmek, ardından o şeylerle kurulması gereken ilginin niteliği hakkında fikir ve kanaat sahibi olmak ve nihai safhada kişinin bu gibi kanaatlere dair sebâtının olması. Şahsiyetin belkemiği böyle teşekkül eder. Şahsiyet sahibi birisi, bir başkasına mümkün olan en az miktarda zarar verir çünkü o kendi hakikatiyle barışık olduğu için olduğundan farklı görünmek zilletine tenezzül etmez. Böyle birini sevmeyebilir, dostluğundan hazetmeyebilirsiniz ama bir şey vardır ki o, sizi ona karşı saygı duymaya mecbur eder. Tornadan çıkmış gibi tek tip değildir o; meşrebi, içtihadı, şahsi özellikleri farklı da olsa, kendi hakikatinin farkında ve onunla barışık yaşayan birisidir o, "fert"tir. Ona güvenebilirsiniz; onun dostluğu da düşmanlığı da muhatabında saygı uyandırır.

Bu satırları, okuyucularıma ahlakî nasihatlerde bulunmak için tekrarlamıyorum; ahlâktan, şahsiyetten, faziletten çokça bahsedenlerin sevimsiz bir "yansıtma" hâleti içinde bulunduğuna inananlardanım. Kendimce vurgulamak istediğim şey, bizi kuşatan bunalımların kimliği, adı ve niteliği hakkında teşhis sıkıntısına düşmekliğimiz. Nezleyi tüberkülozdan ayırt edemediğiniz zaman "hastalık" kavramı üzerinde fikir geliştiremeyiz. Şahsiyet zaaflarının tabii karşılandığı, yaygınlaştığı, hatta bu yüzden meşrulaştırıldığı bir iklimde, şahsiyet düşkünlüğünden doğan buhranlara farklı isimler koyarak onları kendi tabiatından uzaklaştırmak derde devâ değildir; derdi katmerleştirmektir.

Resmi eğitim süreçleri esnasında genç nesillere telkin ettiğimiz şahsiyet modeli nedir; onları, kendilerini "hakikaten" inşâ etmek konusunda hangi sağlam araçlarıyla, düsturlarla ve ilk yardım çantalarıyla teçhiz edebiliyoruz? "Bu gibi şeyler ailede öğretilir, okulda değil" diyebilirsiniz; ne ailesi? Türk ailesi denilen mefhum, televizyonun zebûnu olmuş; oradaki değerler her neyse, ortalama Türk ailesinde yüceltilen ve ittibâ olunan değerler de onlar. Bugün Türk toplumunun muallimi, medya dediğimiz şekilsiz ve merkezsiz gürûhtur. Resullerin yerini medya patronları, filozofların yerini prodüktörler, âriflerin yerini metin yazarları kaptı. Misâl: "imaj" medya dünyasının her şeyidir, aynı şey doğulusuyla batılısıyla bütün ahlâki doktrinlerde, dinlerde, hatta ideolojilerde bile kerih ve aşağılık bir değer olarak nitelenir, ayaklar altına alınır. Kendisini inşâ etmek samimiyetini taşıyan bir gencin tutunabileceği kim var, hangi değer, hangi şahsiyet: Üç ayda bir metamorfoza uğramaktan kendi yüzünü unutmuş pop yıldızları, kendilerine bile hayrı dokunmayan güzellik uzmanları ve diyetisyenler, karşılaştığı her vak'aya, "evvela çocukluğunuza inelim; baban anneni döver miydi?" şablonuyla yaklaşan "rûhiyatçılar"dan başka?

"İmaj", sahteciliğin çağdaş karşılığı, muazzam katmadeğer üreten bir endüstri; her türlü yalanı ve hakikatten inhirafı hoş ve mâsum gösteren bir asrî din. Gün boyunca karşılaştığımız yüzlerden kaçı, aslına sâdık? Bir yaşa gelip de kendisi gibi olmak isteyen birinin tutunabileceği kaç sahici tutamak kalmıştır? Kelli-felli ilahiyatçıların bile "imaj" dünyasının parıltılarına kapılarak pervâne gibi üstüne atladıkları bir cıvıklığa bulanmışız.

Kendi suratıyla ölenlerin bile talihli sayılması gereken bir devir bu.